Wentylacja budynku jest kluczowa, jest niezbędna na równi z ogrzewaniem. Obecnie coraz częściej wyspoażeniem  budynku jest rekuperacja czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. W naszym biurze projektowym nie pamiętam, kiedy projektowaliśmy budynek z wentylacją grawitacyjną. Dlaczego? Czy jest to dobre rozwiązanie?

Wentylacja mechaniczna, ale po co?

Do wszystkich pomieszczeń w budynku musimy dostarczyć świeże powietrze, a następnie (już nie takie świeże 🙂 usunąć. Wentylacja odpowiada za mikroklimat i nasze samopoczucie wewnątrz budynku. Bez efektywnej wentylacji, spada zawartość tlenu (ponieważ mieszkańcy oddychają) i rośnie stężenie zanieczyszczeń z wilgoci powstającej przy codziennych czynnościach- jak pranie, kąpiel lub gotowanie. Przebywanie w takich pomieszczeniach ma niekorzystny wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie oraz stan elementów budynku.

Nadmierna wentylacja z kolei zwiększa nasze wydatki na utrzymanie domu głównie związanych z ogrzewaniem. Największe straty cieplne są właśnie poprzez wentylację. Głównym zadaniem jest więc optymalne dopasowanie wentylacji do naszych potrzeb.

Straty ciepła w budynku jednorodzinnym

System wentylacji powinien wynikać z projektu, z założeń energetycznych w powiązaniu z pozostałymi elementami jak izolacja przegród, parametry stolarki oraz ogrzewanie. O tym jakie przyjęliśmy założenia energooszczędne w naszym projekcie pisaliśmy tutaj: Założenia energooszczędne.

Mamy dwa rozwiązania na wentylację budynku: klasyka- wentylacja grawitacyjna, i rekuperacja czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Decyzję dotyczącą wyboru musimy podjąć już na etapie projektu.

Zasada działania wentylacji grawitacyjnej

Wentylacja grawitacyjna działa poprzez naturalną różnicę temperatur i wynikającą z niej różnicę w gęstości powietrza. Wyciąga z budynku, za pośrednictwem kominów wentylacyjnych, powietrze „zużyte”, a świeże powietrze dostarczane jest do budynku poprzez nieszczelności lub wietrzenie. Kominy wentylacyjne znajdują się w pomieszczeniach brudnych, w których powstaje najwięcej zanieczyszczeń (łazienka, kuchnia). Przy obecnym standardzie budynków oraz wykonawstwa, szczelnych oknach, izolacji termicznej, nieszczelności praktycznie nie występują lub są w tak małym stopniu, że nie zapewnią odpowiedniej cyrkulacji powietrza w budynku. W takim wypadku musimy zaprojektować nawiewniki dostarczające powietrze w oknach lub ścianach budynku.

Nawiewniki okienne dostarczające świeże powietrze do budynku

Przy tym rozwiązaniu pojawia się szereg strat cieplnych. W sytuacji zimowej poprzez nawiewniki lub wietrzenie dostaje się do budynku zimne powietrze, a usuwane jest ciepłe. Mankamentem funkcjonowania wentylacji grawitacyjnej latem jest z kolei mała różnica temperatur, co przekłada się na niewielki ciąg kominowy, szczególnie przy budynkach niskich. Nie mamy możliwości sterowania przepływem powietrza wtedy, kiedy go potrzebujemy więcej. Co oczywiste wentylacja grawitacyjna nie potrzebuje do pracy energii elektrycznej.

Schemat funkcjonowania wentylacji

Wentylacja mechaniczna z z odzyskiem ciepła czyli rekuperacja jest rozwiązaniem o wiele młodszym i stosunkowo nowym, jednak bardzo szybko zyskującym popularność. W naszej praktyce projektowej,przez ostatnich 5 lat nie zaprojektowaliśmy budynku z wentylacją grawitacyjną. Rekuperacja ogranicza straty cieplne poprzez wentylację, umożliwiając wymianę powietrza w kontrolowany sposób, odzyskując przy tym ciepło. W warunkach zimowych wentylacja mechaniczna pobiera czyste powietrze za pomocą czerpni, ogrzewa je wstępnie z odzysku i dystrybuuje do kolejnych pomieszczeń. Następnie ”zużyte„ powietrze jest usuwane z budynku za pomocą wyrzutni, wcześniej odzyskując ciepło w wymienniku. Ciepło zostaje użyte do podgrzania wstępnego „świeżego” powietrza przeznaczonego do nawiewania do pomieszczeń. W  pokojach występują nawiewy. Wywiewy są w pomieszczeniach mokrych lub potencjalnie brudnych, emitujących zanieczyszczenia, tak aby nie rozprzestrzeniać ich po budynku. Na czerpni są odpowiednie filtry, więc powietrze jest oczyszczone, jak i również usuwana jest z niego wilgoć. W obecnym klimacie wszechobocnego smogu jest to bardzo istotna zaleta. Rekuperatory mają różne możliwości sterowania wentylacją, jak również programy dopasowywane do naszych potrzeb np. wietrzenie, noc, urlop itp.

Nawiewniki mogą być ciekawym industrialnym elementem wnętrza – Seattle Public Library – Rem Koolhaas OMA

W przypadku Projektu Stodoła bazowe założenie było, że budynek będzie energooszczędny i dlatego będzie posiadał wentylację mechaniczną. Jakie argumenty do nas przemówiły:

• Kontrolowany sposób wentylowania pomieszczeń dostosowany do bieżących potrzeb, np. kiedy jest impreza możemy zwiększyć wentylację lub okresowo włączyć tryb wietrzenia, który szybko usunie zużyte powietrze. Przekładając to na „życie”- organizujemy imprezę zimą, duża ilość ludzi= dużo energii cieplnej, wymóg większej ilości powietrza, robi się gorąco musimy otwierać okna- z jednej strony gorąco, z drugiej wieje… Przy rekuperacji po prostu zwiększamy wydajność tym samym ilośc dostarczanego powietrza.
• Zapewnienie dobrego i zdrowego mikroklimatu wewnątrz, odpowiednia ilość tlenu, powietrze jest oczyszczane poprzez filtry i ogranicza dostawanie się zanieczyszczeń do budynku
• Ograniczenie strat ciepła- tylko czerpnia i wyrzutnia oraz odzysk ciepła w wymienniku. Mniej kominów, mniej „dziur” w budynku, mniej potencjalnych nieszczelności w dachu.

Układ kanałów w kuchni projektu stodoła

Od strony ekonomicznej koszt rekuperacji to ok. 15 000 zł. Koszt wentylacji grawitacyjnej to 1/3 tej kwoty. Jednak przy tym porównaniu należy popatrzeć całościowo. Koszt materiałów i wykonania kominów wentylacyjnych (pustaki wentylacyjne, robocizna) są stosunkowo niskie, jednak należy pamiętać o koszcie wykonania kominów ponad połacią dachu oraz ich obróbek, dachówek kształtowych itp. Dodatkowo są to potencjalne miejsca nieszczelności w dachu.

Czerpnię i wyrzutnie zlokalizowano od strony północnej

Podsumowując: wybór wentylacji mechanicznej był dla nas prosty i oczywisty. Wynikał z naszych założeń bazowych, które długo powstawały i były „must have”. Wiedzieliśmy, że budynek ma być energooszczędny, a kluczowym elementem domu energooszczędnego jest niwelacja strat ciepła. Największe straty ciepła w budynku odbywają się poprzez wentylację, wentylacja grawitacyjna to nic innego jak „dziury” w budynku, poprzez które ucieka z budynku ciepło. Przy obecnych tendencjach energooszczędnych można dojść do wniosku, że dochodzi do absurdu gdzie z jednej strony dbamy o wysokie parametry przegród– grube ocieplenie, wysoką izolacyjność i szczelność stolarki, a z drugiej stosujemy wentylację grawitacyjną i musimy tworzyć nieszczelności na potrzeby funkcjonowania wentylacji. O naszym wyborze dotyczącym tego tematu w Projekcie Stodoła przeczytasz tutaj : Rekuperacja- wybór, rozwiązanie i montaż .

słowa kluczowe: wentylacja mechaniczna; rekuperacja; wentylacja grawitacyjna; kanały wentylacyjne; projekt stodoła; stodoła; nowoczesny dom typu stodoła; wrocław; rekuperator; centrala wentlacyjna; wentylacja w domu; wentylacja mechaniczna opinie; dom stodoła; dom energooszczędny; 2019; odzysk ciepła; rekuperacja opinie